Kosningaóreiða RÚV, opið bréf til stjórnar Ríkisútvarpsins Benedikta Guðrún Svavarsdottir skrifar 19. mars 2024 10:30 Ágæta stjórn Ríkisútvarpsins, Hópur sem telur tólf hundruð manns hefur rannsakað og tekið saman vafaatriði vegna símakosningarinnar í Söngvakeppninni 2. mars 2024. Við sendum stjórninni fyrstu samantekt okkar þann 8. mars s.l. og höfum sömuleiðis sent lögfræðiálit sem unnið var fyrir hópinn. Með þessu bréfi vill hópurinn ítreka að jafnræðisregla var brotin í símakosningu Söngvakeppninnar. Útvarpsstjóri hefur reynt að varpa ábyrgð RÚV yfir á kjósendur í keppninni og er mikilvægt að það sé leiðrétt. Útvarpsstjóri fer ranglega með staðreyndir um ruslmerkingu símanúmers Útvarpsstjóri hefur svarað einfaldri spurningu um greinilega ruslmerkingu símanúmers eins keppanda ítrekað með röngum fullyrðingum. Sagði hann það aðeins eiga við Samsung síma og ákveðið varnar forrit í þeim, vandamálið sé því á ábyrgð notenda símanna en ekki RÚV. Þetta stenst ekki og er augljóst öllum sem málið skoða af alvöru. Ruslmerking var viðvarandi á númeri 900 9904, sbr. skjal yfir villumeldingar sem sent var í síðustu viku. Ruslmerking kom fram í iPhone jafnt sem Samsung símum. Þetta snýst því ekki um lélega virkni forritsins eins og útvarpsstjóri hefur haldið fram. Það er nefnilega eiganda símanúmers í svona stórum viðburði, í þessu tilviki RÚV, að prófa öll númerin og sjá til þess að skráning sé þannig í viðeigandi kerfum að þau fái ekki flöggun, séu „köld” (þ.e. hafi ekki verið notuð nýlega í magnúthringingar). Það er líka RÚV að tilkynna strax í útsendingunni ef villa finnst. Það er eðlilegur hluti af eftirliti með símakosningu. Vönduð framkvæmd almanna kosninga af þessu tagi ætti ekki að mismuna þátttakendum eftir tegund síma sem þeir nota og því er með ólíkindum að útvarpsstjóri beri slíkt fyrir sig. Þetta sýnir að þessi kosning sé alls ekki hafin yfir vafa þar sem keppendur stóðu ekki jafnfætis. Það er því algjörlega óviðunandi að útvarpsstjóri verji stofnunina með röngum fullyrðingum. Gallar við símakosningu Það hefur komið í ljós, núna tæpum tveim vikum eftir kosninguna, að fólk hefur verið rukkað fyrir færri atkvæði en það hringdi inn. Þessir sömu aðilar eru með skjáskot af þeim símhringingum sem fóru í gegn en á reikningi frá símafyrirtæki eru ýmist gjaldfærð færri atkvæði eða að engin rukkun hefur borist. Í einu tilfelli voru handfærð inn aukalega 18 skipti þegar viðkomandi sendi inn sönnun þess að hafa hringt inn tuttugu sinnum en ekki tvisvar sinnum eins og gjaldfærsla sýndi sjö dögum eftir kosninguna. Fólk hefur fengið app pakkana sína endurgreidda án nokkurrar ástæðu. Þá hefur fólk verið rukkað fyrir of marga app pakka eða innhringingar. Því hefur hvorki verið svarað hvers vegna “auto max purchase” stilling var ekki virk í kosningunni né hvaða kerfi var notað til að tryggja að umfram atkvæði færu ekki í gegn. Margt bendir til þess að símakosningin sé eitt stórt klúður. Lagahöfundur sigurlagsins er því sammála og mun því ekki fylgja laginu í keppnina. Það er greinilegt að lagahöfundur hefur verið beittur þrýstingi og gefið RÚV eftir að fara með lagið í keppnina þrátt fyrir skýra afstöðu gegn því. Stjórn RÚV ber að skoða hvers vegna slíkum þrýstingi var beitt en aðrir kostir ekki skoðaðir. Í þessari stöðu sem kom upp voru tveir góðir kostir: a) að senda ekkert lag út eftir umdeildasta aðdraganda í sögu keppninnar, b) að ógilda gallaða símakosningu og fylgja fordæmi Norðmanna sem í svipuðum sporum létu dómarakosningu ráða úrslitum. Íhlutun starfsmanna ísraelska ríkisútvarpsins ekki í samræmi við siðareglur Þá skal á það bent að framferði starfsmanna ísraelska ríkisútvarpsins, sem hefur verið opinberað, braut í bága við siðareglur EBU. Reglurnar eru í viðhengi. Það er gagnrýnivert að útvarpsstjóri og RÚV komi sér hjá því að taka afstöðu varðandi þessa íhlutun. Réttlæti og jafnræði Stórum hópi kjósenda í Söngvakeppninni er algjörlega misboðið hvernig RÚV hefur spilað úr þeim aðstæðum sem upp komu í kjölfar keppninnar. Það er mikilvægt fyrir trúverðugleika stofnunarinnar að óháð, vönduð og gagnsæ rannsókn verði gerð svo traust geti skapast á ný. Jafnræðisreglan er ein af hornsteinum lýðræðisins en hana er að finna í 65. gr. Stjórnarskrárinnar: „Allir skulu vera jafnir fyrir lögum og njóta mannréttinda án tillits til kynferðis, trúarbragða, skoðana, þjóðernisuppruna, kynþáttar, litarháttar, efnahags, ætternis og stöðu að öðru leyti. Konur og karlar skulu njóta jafns réttar í hvívetna.“ Þá segir í 2. mgr. 3.gr. laga nr. 23/2013 um Ríkisútvarpið, fjölmiðil í almannaþágu, að RÚV skuli sinna lýðræðislegu hlutverki sínu m.a. með því að hafa í heiðri lýðræðislegar grundvallarreglur. Einnig kemur fram að RÚV sé þjóðarmiðill og skuli rækja fjölbreytt hlutverk sitt af fagmennsku, metnaði, heiðarleika og virðingu. Framganga RÚV í þessu máli hefur því miður ekki verið í samræmi við þessar grundvallarreglur sem gilda um starfsemi þess. Við teljum okkur tala fyrir meirihluta þjóðarinnar þegar við höldum því fram að kosning sem þjóðin tekur þátt í eigi alltaf að vera hafin yfir vafa og telur það ekki ásættanlega niðurstöðu að „læra eigi af slíkum mistökum til framtíðar”. Með vinsemd og virðingu, Fyrir hönd hópsins Benedikta Guðrún Svavarsdóttir Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Eurovision Ríkisútvarpið Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Forseti Íslands, Baldur Þórhallsson Friðrik Erlingsson Skoðun Heilbrigðiskerfi Íslands - Tími fyrir lausnir! Victor Gudmundsson Skoðun Algeng mistök við fasteignakaup og hvernig þú forðast þau Kristín Ósk Þórðardóttir Skoðun „Brandarinn er búinn!“ María Heba Þorkelsdóttir Skoðun Menntamorð Ingólfur Gíslason Skoðun Löggæsla er mikilvæg grunnþjónusta við fólkið í landinu Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir Skoðun 30% kaupmáttaraukning með evru Guðmundur Ragnarsson Skoðun Katrín kann sig Aðalheiður Björk Olgudóttir Skoðun Forseti sem svarar á mannamáli Erna Ástþórsdóttir Skoðun Almenn kvíðaröskun: léttvægt vandamál eða áhyggjuefni? Sævar Már Gústavsson Skoðun Skoðun Skoðun Katrínu á Bessastaði Brynja Þorbjörnsdóttir skrifar Skoðun Eru stjórnvöld að virða réttindi barna á flótta? Hópur fólks í ungmennaráði UNICEF á Íslandi skrifar Skoðun Forseti Íslands, Baldur Þórhallsson Friðrik Erlingsson skrifar Skoðun Algeng mistök við fasteignakaup og hvernig þú forðast þau Kristín Ósk Þórðardóttir skrifar Skoðun Er ungum mönnum sama um sjófólk? Kjartan Sveinn Guðmundsson skrifar Skoðun Þörfin fyrir heimilislækna Bjarni Jónsson skrifar Skoðun Um lýðræði — Þrjár spurningar til forsetaframbjóðenda Hjörtur Hjartarson skrifar Skoðun 30% kaupmáttaraukning með evru Guðmundur Ragnarsson skrifar Skoðun Halla Tómasdóttir yrði góður forseti Rannveig Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Forsetinn má ekki fara á taugum Gísli Jökull Gíslason skrifar Skoðun „Brandarinn er búinn!“ María Heba Þorkelsdóttir skrifar Skoðun Katrín kann sig Aðalheiður Björk Olgudóttir skrifar Skoðun Löggæsla er mikilvæg grunnþjónusta við fólkið í landinu Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Menntamorð Ingólfur Gíslason skrifar Skoðun Náttúruminjasafn Íslands má sinna sýningahaldi! Hilmar J. Malmquist skrifar Skoðun Hvers vegna þurfti að farga bókinni? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hjarta umhverfismála Margrét Júlía Rafnsdóttir skrifar Skoðun Hugsjónir og fræðimennska – einstakt veganesti Baldurs í embætti forseta Íslands Rannveig Traustadóttir skrifar Skoðun Ísland hástökkvari í málefnum hinsegin fólks Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Banvænt aðgerðarleysi Tómas A. Tómasson skrifar Skoðun Viltu koma í ferðalag? Guðmundur Björnsson skrifar Skoðun „Ég kýs homma“ Óli Gunnar Gunnarsson skrifar Skoðun Forseti sem svarar á mannamáli Erna Ástþórsdóttir skrifar Skoðun Hugrekki Vilborg Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Afvegaleiðing SFS? Friðleifur Egill Guðmundsson skrifar Skoðun Jón Gnarr fyrir dýraverndina Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Mannréttindastofnun verður að veruleika Jódís Skúladóttir skrifar Skoðun Samstarf við landsbyggðina Sævar Þór Halldórsson skrifar Skoðun Lausnin út í mýri? Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Sigþórsdóttir skrifar Skoðun Takk Ísland fyrir upplýsandi kosningabaráttu! Tómas Ellert Tómasson skrifar Sjá meira
Ágæta stjórn Ríkisútvarpsins, Hópur sem telur tólf hundruð manns hefur rannsakað og tekið saman vafaatriði vegna símakosningarinnar í Söngvakeppninni 2. mars 2024. Við sendum stjórninni fyrstu samantekt okkar þann 8. mars s.l. og höfum sömuleiðis sent lögfræðiálit sem unnið var fyrir hópinn. Með þessu bréfi vill hópurinn ítreka að jafnræðisregla var brotin í símakosningu Söngvakeppninnar. Útvarpsstjóri hefur reynt að varpa ábyrgð RÚV yfir á kjósendur í keppninni og er mikilvægt að það sé leiðrétt. Útvarpsstjóri fer ranglega með staðreyndir um ruslmerkingu símanúmers Útvarpsstjóri hefur svarað einfaldri spurningu um greinilega ruslmerkingu símanúmers eins keppanda ítrekað með röngum fullyrðingum. Sagði hann það aðeins eiga við Samsung síma og ákveðið varnar forrit í þeim, vandamálið sé því á ábyrgð notenda símanna en ekki RÚV. Þetta stenst ekki og er augljóst öllum sem málið skoða af alvöru. Ruslmerking var viðvarandi á númeri 900 9904, sbr. skjal yfir villumeldingar sem sent var í síðustu viku. Ruslmerking kom fram í iPhone jafnt sem Samsung símum. Þetta snýst því ekki um lélega virkni forritsins eins og útvarpsstjóri hefur haldið fram. Það er nefnilega eiganda símanúmers í svona stórum viðburði, í þessu tilviki RÚV, að prófa öll númerin og sjá til þess að skráning sé þannig í viðeigandi kerfum að þau fái ekki flöggun, séu „köld” (þ.e. hafi ekki verið notuð nýlega í magnúthringingar). Það er líka RÚV að tilkynna strax í útsendingunni ef villa finnst. Það er eðlilegur hluti af eftirliti með símakosningu. Vönduð framkvæmd almanna kosninga af þessu tagi ætti ekki að mismuna þátttakendum eftir tegund síma sem þeir nota og því er með ólíkindum að útvarpsstjóri beri slíkt fyrir sig. Þetta sýnir að þessi kosning sé alls ekki hafin yfir vafa þar sem keppendur stóðu ekki jafnfætis. Það er því algjörlega óviðunandi að útvarpsstjóri verji stofnunina með röngum fullyrðingum. Gallar við símakosningu Það hefur komið í ljós, núna tæpum tveim vikum eftir kosninguna, að fólk hefur verið rukkað fyrir færri atkvæði en það hringdi inn. Þessir sömu aðilar eru með skjáskot af þeim símhringingum sem fóru í gegn en á reikningi frá símafyrirtæki eru ýmist gjaldfærð færri atkvæði eða að engin rukkun hefur borist. Í einu tilfelli voru handfærð inn aukalega 18 skipti þegar viðkomandi sendi inn sönnun þess að hafa hringt inn tuttugu sinnum en ekki tvisvar sinnum eins og gjaldfærsla sýndi sjö dögum eftir kosninguna. Fólk hefur fengið app pakkana sína endurgreidda án nokkurrar ástæðu. Þá hefur fólk verið rukkað fyrir of marga app pakka eða innhringingar. Því hefur hvorki verið svarað hvers vegna “auto max purchase” stilling var ekki virk í kosningunni né hvaða kerfi var notað til að tryggja að umfram atkvæði færu ekki í gegn. Margt bendir til þess að símakosningin sé eitt stórt klúður. Lagahöfundur sigurlagsins er því sammála og mun því ekki fylgja laginu í keppnina. Það er greinilegt að lagahöfundur hefur verið beittur þrýstingi og gefið RÚV eftir að fara með lagið í keppnina þrátt fyrir skýra afstöðu gegn því. Stjórn RÚV ber að skoða hvers vegna slíkum þrýstingi var beitt en aðrir kostir ekki skoðaðir. Í þessari stöðu sem kom upp voru tveir góðir kostir: a) að senda ekkert lag út eftir umdeildasta aðdraganda í sögu keppninnar, b) að ógilda gallaða símakosningu og fylgja fordæmi Norðmanna sem í svipuðum sporum létu dómarakosningu ráða úrslitum. Íhlutun starfsmanna ísraelska ríkisútvarpsins ekki í samræmi við siðareglur Þá skal á það bent að framferði starfsmanna ísraelska ríkisútvarpsins, sem hefur verið opinberað, braut í bága við siðareglur EBU. Reglurnar eru í viðhengi. Það er gagnrýnivert að útvarpsstjóri og RÚV komi sér hjá því að taka afstöðu varðandi þessa íhlutun. Réttlæti og jafnræði Stórum hópi kjósenda í Söngvakeppninni er algjörlega misboðið hvernig RÚV hefur spilað úr þeim aðstæðum sem upp komu í kjölfar keppninnar. Það er mikilvægt fyrir trúverðugleika stofnunarinnar að óháð, vönduð og gagnsæ rannsókn verði gerð svo traust geti skapast á ný. Jafnræðisreglan er ein af hornsteinum lýðræðisins en hana er að finna í 65. gr. Stjórnarskrárinnar: „Allir skulu vera jafnir fyrir lögum og njóta mannréttinda án tillits til kynferðis, trúarbragða, skoðana, þjóðernisuppruna, kynþáttar, litarháttar, efnahags, ætternis og stöðu að öðru leyti. Konur og karlar skulu njóta jafns réttar í hvívetna.“ Þá segir í 2. mgr. 3.gr. laga nr. 23/2013 um Ríkisútvarpið, fjölmiðil í almannaþágu, að RÚV skuli sinna lýðræðislegu hlutverki sínu m.a. með því að hafa í heiðri lýðræðislegar grundvallarreglur. Einnig kemur fram að RÚV sé þjóðarmiðill og skuli rækja fjölbreytt hlutverk sitt af fagmennsku, metnaði, heiðarleika og virðingu. Framganga RÚV í þessu máli hefur því miður ekki verið í samræmi við þessar grundvallarreglur sem gilda um starfsemi þess. Við teljum okkur tala fyrir meirihluta þjóðarinnar þegar við höldum því fram að kosning sem þjóðin tekur þátt í eigi alltaf að vera hafin yfir vafa og telur það ekki ásættanlega niðurstöðu að „læra eigi af slíkum mistökum til framtíðar”. Með vinsemd og virðingu, Fyrir hönd hópsins Benedikta Guðrún Svavarsdóttir
Skoðun Eru stjórnvöld að virða réttindi barna á flótta? Hópur fólks í ungmennaráði UNICEF á Íslandi skrifar
Skoðun Algeng mistök við fasteignakaup og hvernig þú forðast þau Kristín Ósk Þórðardóttir skrifar
Skoðun Löggæsla er mikilvæg grunnþjónusta við fólkið í landinu Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir skrifar
Skoðun Hugsjónir og fræðimennska – einstakt veganesti Baldurs í embætti forseta Íslands Rannveig Traustadóttir skrifar